Diyabet, kan şekerinin yüksekliğiyle seyreden kronik bir metabolizma hastalığıdır. Diyabeti anlamak için, vücudun enerji üretim mekanizmalarının bilinmesi önemlidir. Vücut, enerji ihtiyacını besinlerden aldığı karbonhidratlar, yağlar ve proteinler aracılığıyla karşılar. Sindirim süreci sonucunda bu besin öğeleri, özellikle glikoz, kan dolaşımına katılır.

Glikoz, beyin başta olmak üzere tüm organların ve dokuların ana enerji kaynağıdır. Ancak glikozun enerji üretiminde kullanılabilmesi için, kan dolaşımından hücrelere girmesi gereklidir. Bu noktada, pankreastan salgılanan insülin hormonu devreye girer. İnsülinin yetersizliği veya etkisizliği durumunda, kan şekeri yükselir ve diyabet hastalığı ortaya çıkar.

Diyabet, sadece kan şekeri yüksekliği olarak değerlendirilmemelidir. Erken teşhis edilmez ve düzenli tedavi uygulanmazsa, vücuttaki tüm organlarda hasara yol açabilir.

Tip 1 diyabet, pankreastan salgılanan insülinin yetersizliğine veya yokluğuna bağlı olarak gelişir. Her yaşta ortaya çıkabilse de, genellikle 30 yaşın altındaki bireylerde daha yaygındır. Ani belirtiler gösterir ve tedavi edilmezse, koma durumuna neden olabilir. Tip 1 diyabet tedavisinde, insülin kullanımı şarttır.

Tip 2 diyabet, toplumda en sık görülen diyabet türüdür. Diyabet hastalarının yaklaşık %90'ı Tip 2 diyabetlidir. Bu tür diyabetin gelişiminde insülin salgısının bozukluğu ve insüline karşı vücutta oluşan direnç önemli rol oynar. Genellikle belirti vermediği için, rastlantı sonucu teşhis edilebilir. Özellikle 45 yaş üstündeki fazla kilolu bireylerde daha yaygındır.

Diyabet tedavisinde, hastaların eğitimi, düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve doğru ilaç kullanımı önemlidir. Diyabet risk faktörlerinden obezite ve fiziksel aktivite eksikliği, hastaların bu etkilerden kurtulmasını zorunlu kılmaktadır. Diyabetik hastalar ve risk taşıyan bireyler, yaşları, fiziksel kapasiteleri ve mevcut sağlık sorunları dikkate alınarak düzenli egzersiz yapmalıdır. Diyabetik diyet, diyetisyen eşliğinde kişiye özel olarak hazırlanmalıdır. Diyet ve egzersize rağmen kan şekeri kontrol altına alınamıyorsa, doktor tarafından uygun dozda şeker düşürücü ilaçlar reçete edilir.

Tip 1 diyabet hastalarında şeker düşürücü haplar kullanılmaz, bunun yerine insülin tedavisi gereklidir. Tip 2 diyabet hastalarında ise, egzersiz, diyet ve şeker düşürücü haplar yetersiz kalırsa, insülin tedavisi uygulanır. Ayrıca ameliyat olacaklar, hamileler, ağır enfeksiyon geçirenler ve ayak yarası olan kişilerde de insülin tedavisi yapılır.