Açlık kan şekeri, geceleri 8-10 saatlik açlık sonrasında kandaki glikoz miktarıdır. Glikoz, vücudun enerji kaynağı olarak kullandığı basit bir şekerdir. Alınan karbonhidratlar glikoza parçalanarak, ince bağırsaklar tarafından emilerek kan dolaşımına girer. Vücutta hücreler enerji ihtiyaçlarını glikozla karşılar. Beyin ve sinir sistemindeki hücreler de enerji için glikoza ihtiyaç duyarlar ve kanda glikoz konsantrasyonunun belirli bir düzeyin üzerinde olmasını isterler. Glikozun kullanımı ise pankreastaki beta hücreleri tarafından üretilen insülin hormonuna bağlıdır. Insülin, glikozu hücrelere taşıyarak, vücudu fazla enerjiyi glikojen ya da yağ hücrelerinin içine trigliserit olarak depolamaya yönlendirir. Vücutta glikoz ve insülin her zaman denge içinde olmalıdır. Yemek sonrasında kan şekeri düzeyi yükselir ve bunun düşürülmesi için insülin salgılanır. Insülinin miktarı yenilen besinlerle orantılı olmalıdır. Kan şekerinin fazla miktarda düşmesi halinde, pankreastan glukagon hormonu salgılanarak, karaciğere bu oranın düşürülmesini söyler. Bu bildirimler düzgün çalıştığı zaman, kandaki şeker oranı normal düzeylerde kalır. Bu dengenin bozulması halinde, kan şekeri düzeyleri yükselir, insülin salgısı artar ve vücut dengeyi sağlamak için idrarla birlikte glikoz atmaya çalışır. Bu yüzden kişilerin sağlıklı kan şekeri değerinin belirlenmesi için açlık kan şekeri testi yapılmalıdır.

Yapılacak tarama kan testinden önce en az 8 saat süreyle aç kalınması gerekir. Bu süre içinde sadece su içebilirsiniz. Şeker hastalığı tanısı konan kişilerde sıkça açken ve yemeklerden sonra tokken test uygulanır. Glikoz tolerans testinin kan numunesi için, öncelikle aç kalmanız ve gereken miktarda glikoz içeren sıvıyı içmeniz gerekir. Hastadan bu şekilde kan numuneleri alınır. Numuneler toplandığında, kandaki şeker oranının ölçülmesi için kan şekeri testi yapılır. Bu testle hiperglisemi, hipoglisemi tespiti yapılabilir, şeker hastalığı tanısı konabilir. Diyabet teşhisinin konulması için, hastalara açlık kan şekeri testi ya da OGTT yapılmalıdır. Teşhisin doğrulanması için, test farklı zamanlarda ve günde iki defa yapılmalıdır.

Yapılan fiziki muayene içinde kan şekeri değerinin yüksek ya da düşük olduğuyla ilgili belirtiler olduğunda, gebelik döneminde ve diyabetik hastalarda gün içinde kan şekeri düzeylerini ölçmek için yapılmalıdır. Bunun için herhangi bir kol damarından alınacak kan numunesi alınmalıdır. Bu test yapılırken, 8 saatlik açlık gereklidir.

Test sonucunda yüksek çıkan değerler genellikle şeker hastalığına işaret eder. Fakat bazı hastalıklarda kan şekeri düzeylerinde yükselmeye neden olabilir. Test sonucunda çıkan değerler;

Açlık kan şekeri değerleri, karbonhidrat metabolizmasının değerlendirilmesi amacıyla kullanılır. Bu değerlerin yüksek çıkması halinde, kişilerin diyabet riski açısından araştırılması gerekir. Ayrıca, açlık kan şekeri testi, diyabetin yanı sıra hipoglisemi, hiperglisemi ve diğer metabolik bozuklukların teşhisinde de önemli bir rol oynar. Düzenli olarak yapılan açlık kan şekeri ölçümleri, diyabet yönetimi ve kontrolü açısından büyük önem taşır.