Şeker hastalığı neden olur, kandaki şeker seviyelerinin yükselmesine neden olan şeker hastalığı, yaşam boyu etkili olan metabolik bir hastalıktır. Hastalarda kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olan insülin hormonu pankreas tarafından yeterince üretilmemekte ya da hiç üretilmemektedir. Bazı hastalarda ise vücutta insülin direnci gelişmiştir.
Besinlerin enerjiye çevrilmesi
Tüketilen yiyeceklerin sindirimi sırasında, kan şekeri olarak bilinen glikoz kan dolaşımına girer. Glikoz vücutta enerji üretilmesini sağlayan bir yakıt kaynağıdır. Pankreasta beta hücreleri tarafından üretilmektedir. İnsülin vücutta glikozu kan dolaşımından alıp kaslara, dokulara, hücrelere ulaştırmaktadır. Bununla vücudun enerji üretmesine yardımcı olmaktadır. Bu döngüde aksaklık olduğunda, yani glikoz hücrelere giremeyip kanda birikmeye başladığında, kandaki şeker oranı yükselmeye başlar. Bir kişinin şeker hastası olduğunu belirleyen değerler ise; açlık kan şekeri değerinin 100-125 mg/dl arasında olursa gizli şeker, 126 mg/dl üzerindeki açlık kan şekeri oranı ise şeker hastalığı olarak kabul edilir. Şeker hastalığının aileden yani kalıtsal olarak ve çevresel etkenlerden kaynaklandığı kabul edilir.
Şeker hastalığı neden olur?
Şeker hastalarında kan şekeri seviyeleri yüksek olur. Bunun nedeni ise vücutta kan dolaşımında olan glikozun kas, yağ, karaciğer hücrelerine taşınmasının gerçekleştirilememesidir. Buna sebep;
- Pankreasın yeteri kadar insülin üretememesi
- Hücrelerin insüline normal yanıt vermemesi
- Bu durumların ikisinin bir arada olması
Şeker hastalığı sebepleri ve risk faktörleri farklı olan iki tipte gelişebilir. Bunlar Tip 1 ve Tip 2 diyabet hastalığıdır. Tip 1 diyabet hastalığı herhangi bir yaşta etkili olabilir. Fakat daha çok çocukları ve genç erişkinleri etkiler. Bu tip diyabet pankreasta insülin hormonunu üreten beta hücrelerinde bağışıklık sisteminin kendi hücrelerini tanımaması nedeniyle zedelenmesiyle oluşur. Bu insüline bağımlı olan diyabettir. Toplumda görülen şeker hastalarının %10'u bu tip diyabet hastasıdır. Tip 2 diyabet ise genellikle erişkinlerde ve şişman kişilerde etkili olur. Bu hastalarda insülin salgılanmasından çok, dokularda olan insülin reseptörlerindeki direnç yüzünden glikoz metabolizmasında bozulma meydana gelmektedir. Bu tip diyabetin genetik yatkınlıkla geliştiği de düşünülmektedir. Bu hastalar başlangıçta uzun dönem insülin ihtiyacı duymazlar. Bu nedenle insüline bağımlı olmayan diyabet olarak tanımlanır. Toplumdaki şeker hastaların %90 oranı Tip 2 diyabet hastasıdır.
Şeker hastalığının bulguları nelerdir?
Hastalığa bağlı klinik bulgular, vücutta yağ, protein ve karbonhidrat metabolizmasının bozulmasıyla görülmeye başlar. İnsülin eksikliğinin ya da insülin direncinin olmasıyla hücrelere giremeyen glikoz belirli bir seviyeyi aşınca, idrarla atılmaya başlar. Böbreklerle atılan idrarda glikozla birlikte, sıvı miktarı artış gösterir. Bu çok ve sıkça idrar yapmaya neden olur. Vücut sıvı miktarını karşılayabilmek için, daha fazla su içer. Vücut enerji için glikozu kullanamadığında, yağ ve protein depolarını kullanmaya başlar. Bu arada iştah artar, ancak kilo kaybı da hızlanır. Bunun dışında çabuk yorulma, cilt enfeksiyonu, bulanık görme gibi belirtiler oluşmaya başlar.
Vücutta çeşitli bezlerin çalışması ve gereken hormonları üretebilmeleri için, bazı minerallerin alınması gerekir. Bu mineraller az miktarda gerekli olsa da kişiler bunları besinler aracılığıyla almalıdır. Bu minerallerin bulunduğu yiyecekler tüketilmediği zaman, şeker hastalığı ve diğer hastalıklar meydana gelebilir. Bu nedenle insanların beslenmesine özen göstermesi gerekir.
